• Tìm hiểu Đình Thần Thắng Tam Vũng Tàu – Theo nhiều tài liệu lịch sử, vào thời Gia Long (1802-1820), để kiểm soát và bảo vệ vịnh Ghềnh Rái, cửa biển Cần Giờ, triều đình đã cử 3 thuyền (đơn vị nhỏ nhất của quân đội nhà Nguyễn) đến vùng đất Vũng Tàu trấn giữ bảo vệ thương thuyền của người Việt khỏi bọn hải tặc thường hay đột nhập cửa sông Bến Nghé đón đường cướp bóc tiền bạc, hàng hoá.
• Sau khi hoàn thành trách vụ Nhà Vua cho giải ngũ số quân này với phần thưởng là Vùng đất họ đã có công trấn giữ. Triều đình miễn mọi thứ thuế cho họ.
• Đình thờ chung cả ba người đã có công xây dựng nên ba làng ở Vũng Tàu, đó là Phạm Văn Dinh, Lê Văn Lộc và Ngô Văn Huyền.
• Khoảng năm Minh Mạng thứ 3 (1822), tình trạng hải tặc không còn nữa, nhà Vua ban chiếu khen thưởng chức tước, phẩm hàm và phần đất mà ba đội quân có công khai phá cho họ. Từ ba vị trí của ba đội quân dần dần hình thành nên ba làng.
  • Làng thứ nhất gọi là làng Thắng Nhất do ông Phạm Văn Dinh cai quản.
  • Làng thứ nhì gọi là làng Thắng Nhì do ông Lê Văn Lộc cai quản.
  • Làng thứ ba gọi là làng Thắng Tam do ông Ngô Văn Huyền cai quản.

Đình thần Thắng Tam được xây dựng từ đời Vua Minh Mạng thứ 21 (1840), ban đầu chỉ được làm băng tre lá. Đến năm 1835 nhân dân đã đóng góp tu sửa, lợp mái ngói cho đình và đến năm 1965 Đình được trùng tu, tôn tạo, xây dựng kiên cố và giữ nguyên bố cục kiến trúc như ngày nay.

Sau này, ba ông trở thành “Tiền Hiền” được thờ tại ba ngôi đình của ba làng nói trên. Đình có kiến trúc theo lối nối tiếp gồm bốn ngôi nhà nối liền nhau bằng một lối đi bên hông, đó là Tiền Hiền – Hội Trường – Đình Trung – Sân khấu võ ca. Trong đình bài trí nhiều đồ lễ chạm trổ tinh xảo, sơn son thếp vàng lộng lẫy. Ngôi Tiền hiền được lợp bằng ngói âm dương, trên mái có “Lưỡng Long Chầu Nguyệt” đắp nổi. Đầu các đòn tay, xà gồ, cột đều chạm khắc hình rồng.

Nhà Tiền Hiền bày 4 bàn thờ gồm bàn thờ Thố công, Tiền Hiền, Hậu Hiền và Tiền Vãng – Hậu Vãng. Hội trường là nơi sinh hoạt của các hội viên. Tiếp sau phần hội trường là ngôi Đình Trung có cấu trúc tương tự ngôi Tiền Hiền, bày 10 bàn thờ gồm bàn thờ Thần Nông, Thiên Y A Na, Ngũ Đức, Thánh Phi, Hậu Hiền, Hội Đồng, Phụ Án – Cao Các, Thiên Sư, Ngũ Thơ và Ngũ Tự – Tiền Hiền. Còn sân khấu võ ca là nơi diễn tuồng, hát bội khi đình có lễ.

Khi bước vào cổng Đình nhìn về phía bên tay trái đó chính là Miếu Bà Ngũ Hành, được xây dựng vào cuối thế kỉ XIX thờ Năm Bà nữ thần: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ. Ngoài ra miếu còn thờ 2 vị hộ quốc, năm 1850, miếu lại được Vua Tự Đức tặng cấp 2 đạo sắc Thiên Y A Na Thần Nữ Thượng Đẳng Thần và Thủy Long Thần Nữ Thượng Đẳng Thần.

Trong Miếu có 8 bàn thờ: giữa chính điện là bàn thờ 5 bà Ngũ Hành và hai vị Thượng Đẳng Thần; hai bên là bàn thờ 5 cô và 5 cậu; bên trái thờ Quan Công, Quan Bình và Châu Xương là những bậc trung nghĩa sẳn sàng cứu hộ những người đi biển khi họ gặp chuyện không may; Bên phải là bàn thờ Ông Địa – Thổ Công; phía sau là bàn thờ Tiền Hiền và những người giàu lòng nhân ái, độ lượng trong làng.

Nằm bên phải của Đình thần là Lăng Cá Ông – Lăng Ông Nam Hải được xây dựng cùng thời kỳ với Miếu Bà Ngũ Hành. Trong lăng hiện nay có một phần bộ xương của Cá Ông khổng lồ dài hơn 18 mét do ngư dân Vũng Tàu trục vớt cách đây hơn 100 năm trước. Lăng có kiến trúc theo lối cổ xưa, bên trong trưng bày tủ kính lớn chứa xương của Cá Ông và tương xứng với ba bàn thờ. Hai bên có thêm hai bàn thờ của Bà Sáu (Thần Rùa) và Tổ nhạc.

Năm 1991, cụm kiến trúc Đình Thắng Tam ở Vũng Tàu đã được bộ Văn Hóa và Thông Tin công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia. Hiện nay, khu di tích Đình thần Thắng Tam còn lưu giữ 12 sắc phong của Vua Thiệu Trị và Vua Tự Đức, trong đó có 6 sắc phong cho Đại Càn Quốc Gia Nam Hải (Cá Ông), 3 sắc phong cho Thiên Y A Na diễn Ngọc Phi và 3 sắc phong cho Thủy Long Thần Nữ.

Hàng năm, Đình Thần Thắng Tam có 3 Lễ hội lớn là Lễ Cầu An (từ 17,18,19,20 tháng 2 âm lịch), Lễ Nghinh Ông (từ 16,17,18 tháng 8 âm lịch) và Lễ Nghinh Bà Ngũ Hành (từ ngày 16, 17,18 tháng 10 âm lịch).

Một số lưu ý khi đến tham quan Đình Thần Thắng Tam Vũng Tàu:

• Không tự ý sờ các hiện vật bên trong Đình.
• Giữ gìn vệ sinh chung khi đi tham quan.
• Lựa chọn các trang phục phù hợp và lịch sự để đi thăm Đình.
• Không dùng lời văn tục, chế giễu.
• Khi chụp hình tránh tạo dáng phản cảm ở không gian uy nghi và linh thiêng của Đình.
• Trước khi đi, nên đổi một ít tiền nhỏ để có thể lễ hay bỏ vào hòm công đức tùy tâm.
• Tuân theo quy định của Đình và Ông Từ (người quản Đình).

Thông tin điểm đến:

• Địa chỉ: Số 77 Hoàng Hoa Thám, Phường Thắng Tam, Thành phố Vũng Tầu, Bà Rịa – Vũng Tàu